بررسی دو نگرش سعید حوی و علامه طباطبایی در تناسب و پیوستگی آیات و سوره ها

در سال های اخیر، نگرش جامعه گرایانه به سور و آیات قرآن، یافتن تناسب و ارتباط میان آنها، و تلاش برای سامان دادن آیات حول یه هدف واحد، مورد توجه خاص قرآن پژوهان و علاقه مندان به معارف قرآنی قرار گرفته است. این نگرش، واکنشی است در برابر شبهات برخی خاورشناسان که قرآن را حاوی پیام ها و نظریه هایی پراکنده و مطالبی متنوع می دانند. در پاسخ به آنها، برخی قرآن پژوهان معاصر معتقدند آن سوی این کثرت و تنوع ظاهری، غرض و موضوعی واحد نهفته است و میان تمامی آیه های یک سوره و موضوع های به ظاهر پراکنده آن، پیوندهای اجتناب ناپذیر و ناگسستنی با موضوع و غرض اصلی سوره برقرار است. در پژوهش حاضر، موضوع تناسب و مبنای این نظریه و همچنین قرینه های مؤثر در کشف آن را میان آیات و سور، از منظر دو تن از مفسران نام آشنای معاصر، یعنی علامه سید محمد حسین طباطبایی در المیزان و سعید حوی در الاساس فی التفسیر، ارزیابی کرده ایم. هر یک از این دو مفسر، در بیان مناسبت ها، از ابزارها و قرینه های مربوط استفاده کرده اند و قصد داشتند از تفسیر به رای و تحمیل سلیقه شخصی خویش بر آیات قرآن، دور باشند؛ همچنین هردوی آنها به سیاق آیات، توجهی ویژه کرده اند تا بتوانند وحدت موضوعی قرآن را به نمایش گذارند. در مقاله حاضر کوشیده ایم روش این دو مفسر را بررسی و نقاط اشتراک و افتراق آنان را بیان کنیم.